عالم شمول سؤزلر
>>>>>>>>>>>
تؤغری، نوایی اوّلا اؤزبیک شاعری همده بوتون تورکی عالم نینگ فخر و افتخاری، قاله ویرسه، جهان شاعری، دنیاگه تیگیشلی سؤز ملکی نینگ سلطانیدیر بابامیز! اولوغ شاعر و متفکّر تار دایره لردن چیقیب، کینگلیکلر سری پرواز قیلیشنی کؤزلب، قؤلیگه قلم آلگنی - بار حقیقت. نوایی نینگ مهم بیر جهتی شونده که، هر کیم نینگ حالیگه یره شه اتب ائتگولیک سؤزلری بار. شاه هم گدا هم، اوروغ، قبیله هم، ایلت، خلق، ملت و بوتون جهان نوایی مخاطبی، اونینگ تینگلاووچیسی و اوندن بهره تاپگووچیدیر.
« جهان اهلی بیلینگیز کیم إیش ایمس دشمنلیق...»- دیگن مصرع کیمگه خطابن ائتیلگن؟ سؤزسیز جهانگه قره ته ائتیلگن کلامدیر. بونده ی نایاب سؤز و فکر بابامیزده مؤل، بسیار.
وقتیم نینگ اوچدن بیر قسمی نوایی بیلن اؤته دی. نوایی غمگساریم، درداشیم مینینگ. منه بو بیتگه اعتبار قیلینگ عزیزلر. عینن مین اوچون ائتیلگنده ی. « جیگریمنینگ بیر بؤلگی تؤره م! بیر کون سینی تقدیر آقیان آرتیگه آته دی، روحینگنی کیمیره یاتگن یالغیزلیک، هیچکیمگه ائتیب بؤلمس آغریقلر چولغی دی سینی. کیل، منه بو بیتیمنی دلینگده توگیب آل، اینگیل تارته سن!»:

غمیم ائتورغه یاری تاپمه غاندین، ساقیا، اؤلگوم،
منگه بیر جُرعه بیرله یارلیق قیلسنگ، خدا یارینگ.
- دیمه گنمی مینگه؟ جرعه لرله چنقاق بؤغزیمنی تامچیلب - تامچیلب، سیراب ایتماقده نوایی بابام اؤز گؤزه ل شعرلری إیله. ایندی اصل موضوعگه قئتسم. کیچه نوایی شعریتی قعریگه شونغی یاتیب، اونینگ بیر بیتی یوره گیمگه چنگ سالدی. اوزاق اؤیگه تالدیردی. ایندی شونی سیزلرگه یتکیزمسم بؤلمس.

طبعیتگه صادق قالیش اولوغ مقصد
+++++++++++++++++++
بو نرسه بوگون همّه نینگ إیشی بؤلیب توریبتدی. ینه یوز أیلدن سؤنگ بو آنه زمینده یششگه چانس قالمه یدی آدملرده، دیه بانگ اورماقده دانشمندلر. ذخیره لر توگب، طبعیت هلاکتگه یوزتوته دی ایکن. مثال اوچون عربستان نینگ 50 أیلدن کیئینگی منظره سینی تصویرله گنلر سیمولیزشن آرقه لی. آپّاق توز باس گن شوره زاردن باشقه نرسه ایمس بؤلرمیش عربستان دیگه نی. مکّه- پکّه نینگ کؤزه - کاسه سی سینب، اداغ بؤلیشی بار گپ. باشقه جایلر هم خوددی شونده ی کؤرینیش بیره رمیش کیله جکده. طبعیت نینگ هلاکتینی قوتقزیب قالیشگه الهی کوچ هم کفایه قیلمس، اؤنگلی آلمسلیگی انیق. 
« طبعیتگه خیانت»- توشونچه سی مدرن، زمانوی توشنچه ایمسمی؟ بیش یریم عصر بورون بونده ی گؤزه ل و عالمشمول توشونچه نی بابامیز إیلک قؤلـله گنی کیشنی حیرتگه ساله دی. طبعیتگه خیانت جوده اولکن توشونچه. بونینگ ماهیتینی بابامیز انگلب یتگن کؤرینه دی. ایکالؤزی گلابل مساله، عالم دردی سنه له دی. طبعیتنی یالانغاچلب، بولغب، زهرلی گاز و توتونگه باتیریب، یر آستی- یر اوستی بایلیکلرنی تالان- تاراج قیلیش و افلاسلنتیریش... کبی حادثه لرگه طبعیتگه خیانت دیگه نی بؤله دی مینینگچه. طبعیتنی کؤز قاره چیغی ده ی توتیش، اسره ب - اوَیلش نوایی بابامیز اوچون اؤته مهم إیش- یوموش بؤلگن. طبعیت هلاکتی انسان هلاکتی دیگه نی علیشیر نوایی نظریدن. بو گؤزه ل بیتگه دقتینگیزنی تارته من:

تیکنده گل آچیلور، عندلیب ینگلیغ انگه،
که عشقی اؤلسه طبیعت خیانتیدین پاک.

ساده قیلیب بیتیلگن بو بیتنی ایضاحلش و شرحلشگه حاجت بؤلمسه کیره ک. برچه توشینشی ممکن بو بیتنی. اگر طبعیتگه سیوگی - محبّتینگ بلبل عشقی کبی پاک بؤلسه، قوروق تیکن، شاخ- شبه لرده گل بیته دی. طبعیت اؤز کؤرکی و جمالی إیله سینی بغریگه آله دی؛ عکسینچه، اگر طبعیتگه خیانت قیلسنگ تیکنگه اؤخشب، قوجیره ب قوریسن! دیماقچی بویوک نوایی بابمیز.