انتالوژی

۲۴

اینگ قدیمگی دوردن باشلب...

سیفی سرایی

ذوالسانین شاعرو ترجمان. سیفی(قیلیچ) ادیب نینگ اسمی،سرایی اونینگ تخلّسیدیر.سیفی سرایی میلادی1321 -أیلی حاضرگی اؤزبیکستان نیـــــــنگ خوارزم ولایتــــیگه قره شلی  قمیــــشلی قیشلاغیده،هنرمند، قورال یه ساوچی بیرعایله ده  دنیاگه کیلگن. مغوللر اؤرته آسیانی باســــیب آلگنده ،یورتینی ترک قیلب غربتگه یوزتوته دی .اروسیــتده جایلشگن آلتین اؤرده پایتختی سرای شهریگه باریب قؤنیم تاپه دی.کیئین بویردن ایرانگه،سؤنگ تورکیه جؤنب کیته دی واویــــــردن مملوکلر حکمرانلیک قیله یاتگن مصراولکه سیگه مهاجرت قیله دی. شاعر نینگ بوتون عمری غربت و دربدرلیکده کیچه دی. سیفی سرایی اؤزبیک ممتازادبیّاتی تاریخیده غزلچیلیکنی باشلب بیرگن،ایپیک داستانچیلیکنی رواجلنتیرگن ادیبلردن حسابلنه دی.شاعردن اؤندن آرتیق غزل، قصــــیده،مثنــوی،رباعی،«سهیل وگلدورسون» داستانی همده «گلستان بالترکی»(1391)اثرینی اؤزبیک تیلیگه ترجمه قیله دی.اثری بیزگچه یتـــیب کیلگن. بولردن تشقری ادیب«حکیم سند باد» ،«یتتی وزیر» یاکی «سندبادنامه»نی فارس تیلیدن آنه تیلیگه ترجمه قیلگن. بیراق،بواثربوگونگچه سقله نیب قالمه گن.سیفی سرایی نینگ شعرلری وطنپرورلیک، دؤستلیک، ایزگولیک،یخشیلیک کبی اجتماعی،اخلاقی موضوع ومساله لرنی اؤز إیچیگه له دی.شاعرســــــیفی سرایی سعدیی شیرازی نینگ «گلستان»اثرینی اؤزبیک تیلیگه ایجادی اؤگیریب،اونی«گلستان بالترکی»- دیه نامله یدی . یعنی،سعدی اثرینی مضمونن،اؤزلشتیریب،اونی اؤزعصری نینگ مهم مسله لری بیلن بائتـــــــگن.شاعر سرایی بواثرینی مصرحاکمی بت خس(یازیلیشی؟) بیککه بغشله یدی.ایرکین ترجمه ده ادیب اثرگه  ینگی حکایت وقطعه لرنی آلیب کیره دی وماهرترجمان صفتیده کلاسیک ادبیّات تاریخیده اؤزیگه مناسب اؤرین ایگلله گن.سیفی سرایی 1394-أیلی ،«سهیل وگلدورسون ایپیک داستانینی یازیب قالدیره دی. بواثرخلق داستانچیلیگی روحیده یازیلگن بؤلیب،اونده اؤز دوری نینگ واقعه لری،جمله دن امیر تیمورنینگ خوارزمگه یوریشی هم تیلگه آلینه دی. هزج مسدس مقصور وزنیده یازیلگن بواثرإیخچمگینه بؤلیب،82 بیـــتدن تشکیل تاپگندیر.

«گلستان بالترکی» اثری نینگ إیچکی قولیشی:

کتاب سککیز بابدن تشکیل تاپگن.1- باب«سلطانلرحقیده گی حکایتلر»،2- باب«فقیرلراخلاقی حقیده حکایتلر»،3-باب«قناعت نینگ فایده سی حقیده گی حکایتلر»4-باب«سکوت نینگ فایده سی حقیده گی حکایتلر»5- باب«عشقده گی أیگیتلیک حقیده گی صفتلر حکایتلر»،6-باب «قریلیکده گی ضعیفلیک حقیده گی حکایتلر»7- باب«تربیه نینگ حقیده گی حکایتلر»و 8 -باب «صحبت آدابلری حقیده»دیر.

 شاعرنینگ ائریم شعرلری مثنوی ژنریده بیتیلگن بؤلیب،اونده تیرن مضمونلی فکرلر جایلشتیریلگن :

    جهان شاعرلری ای گلـــــشن باغ،

    کیمی بلبل دورسؤزده،کیــــمی زاغ.

   اولرنینگ اوش بیری سیفی سرایی،

   جهان عارفلری نینگ خــــاک راهی.

   انی سین جمله شاعر کمتری بیل،

   قمریوزگه همیشه مشـــــتری بیل.

سیفی سرایی مثنویلریدن بیریده «وصف الحال»(اؤزی حقیده) شونده ی دیب یازه دی :

   قمیشلی یورت مینینگ توغان ا یلیمدی،

   بیلینگ،غربتگه کیلورغان بـــیلیمدی.

   کیلیب بؤلدوم سرایده شعر فـــــــدایی،

   سرای نینگ شاعری ایل نینگ گدایی.

باشقه بیر شعریده اددیب ینه غربتدن سؤز آچیب شونده ی دیدی :

  اؤسیب تورغانیم اوزره نیزه لر،مین ایویمدین ائریدیم،

  وطندین بی نشان اؤلدوم-ده،اؤزگه یورتگه ایورودوم.

  نیچون مینگه فلک جور ائله دی،قنده ی گناهیم بار،

  الهی،ائله کم جورینگ مین ایلگه صادق اول ایردیم.

 سرایی نینگ اثرلری ایسکی اؤزبیک تورکی تیلینی اؤرگنیشده مهم منبع بؤلیب خذمت قیله دی. استعدادلی شاعر سیفی سرایی 1396-أیلی مصرنینگ اسکندریه شهریده عالمدن کؤز یومه دی.

 منبعلر:

۱.اؤزبیکستان مللی انسکلوچیدیه سی،۷-جلد،

۲.اؤزبیک ادبیّاتی تاریخی،بیش جلدلیک،

۳.اؤزبیک ادبیّاتی فرهنگی،